Hamidiye Alayları hem Kürtleri hem Ermenileri mağdur etti
"Karmakarışık bir yapı ama bu yapının karşısında ezilenler içinde iki sınıf var. Hamidiye Alayları'na mensup olmayan Kürtler de eziliyor. Ermeniler de..."
TV111'de her hafta izleyicisiyle buluşan Tarih İçinde Bediüzzaman programında Medeniyet Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Âdem Ölmez ve Mehmet Akif Memmi; her hafta, yakın tarihin bir kesitini Bediüzzaman'ın hayatı paralelinde analize tâbi tutuyorlar. Programda bu hafta, Ölmez ve Memmi, 1915'e doğru gidilen süreçte Osmanlı coğrafyasında Ermeniler ve diğer milletler arasında yaşanan gerilimleri ve 'Bediüzzaman'ın o yıllarda nasıl bir duruş sergilediği' üzerine konuştular.
1915 öncesine nazar edildiğinde de, Osmanlı tarafından millet-i sadıka diye anılan Ermeniler ile müslüman ahali ve hükümet arasında bazı gerilimlerin olduğunun anlaşıldığını belirten Memmi'nin, 'hangi saiklerle millet-i sadıkadan 1915'te yaşananlara doğru gelindiğini' sorması üzerine Ölmez; özellikle Hamidiye Alayları ile bölgede değişen dengeleri ve meydana gelen asayişsizlere vurgu yaparak şunları söyledi:
"İttihat ve Terakki öncülerinin söylemiş olduğu bazı sözlerden de cesaret bulan yerel eşraf (bazen de eşkıya) içinde 'Acaba şu Ermeninin malına mülküne el koyabilir miyim?' çabalarına girenler vardı. O dönem içinde, malum, Ermenilerin pekçok malına mülküne el konulmuştu. Hatta İttihat ve Terakki hükümetleri Ermenilerin el konulan mallarının geri alınması için heyetler göndermişlerdi bölgeye.
Burada tabii Hamidiye Alayları ekipleri ve bir de onların karşısında ezilen Ermenilerin varlığını da unutmamak gerekir. Orada en güçlü olanlar kuşkusuz Hamidiye Alayları'nın kalıntıları. Onlar şöyle bir yaşam sergiliyorlar Doğu'da: Zayıf gördükleri Ermenilerin topraklarına ve mallarına elkolup oradan çıkmama. Yahut da bölgelerini bir karışıklıktan dolayı terketmiş Ermenilerin mallarına elkoyup daha sonra Ermeniler yine İttihat ve Terakki'nin çıkarmış olduğu kanunlarla geri döndüklerinde vermemekte direnen yerel eşraf sözkonusu... Karmakarışık bir yapı ama bu yapının karşısında ezilenler içinde iki sınıf var. Hamidiye Alayları'na mensup olmayan Kürtler de eziliyor, Ermeniler de."