Canlı Yayın Podcast
CANLI YAYIN
Anasayfa Haberler Karamsarlık İslam Düşüncesine Nasıl Yerleşti?

Karamsarlık İslam Düşüncesine Nasıl Yerleşti?

 

"Gazalî'den sonra düşüncenin inkişaf etmemiş olması, onun tabirini Bediüzzaman son derece güzel vurguluyor, skolastik düşüncenin Gazalî'den sonra İslam toplumunda yerleşmiş olması, 'Artık biz adam olmayız!' sözünün kabul edilmesine uygun bir ortam hazırlanmasına sebep olmuştur."

Bediüzzaman, neden kendisinin 'skolastik bataklığı içinde saplanmış bir medrese hocası' zannedilmesine kızmıştır? Geçtiğimiz hafta Medeniyet Tasavvurları'nda Caner Kutlu ve Dr. Suat Alkan, bu konuyu masaya yatırdılar. Batı'daki güven ve umut dilinin insanın başarabilirlik boyutunda çok tesirli ve geçerli olduğunu belirten Alkan; İslam toplumunda ise Gazalî'den sonra böyle bir girişimci düşüncenin kalmadığını, ondan sonra ilim alanında bir yeis/karamsarlık dilinin hâkim olduğunu dile getirdi.

"'Biz bittik. Artık bundan sonrası yok!' gibi düşünemez Batı'daki insan. Çünkü, kazandığı düşünme biçimi, kendisinin bitmişliğini kabul etmez bir biçimde yerleşmiştir onda. Ama bizde bunun Tanzimat'ta tersi olmuştur. 'Biz adam olmayız!' sözü Türkiye'de yerleşmiştir. 'Biz adam olmayız!' sözü Batı'da söylenemez. Söylenmesi mümkün olmayan birşey. Bizde nasıl söylendiğinin sebebine baktığımız zaman, Gazalî'den sonra düşüncenin inkişaf etmemiş olması, onun tabirini Bediüzzaman son derece güzel vurguluyor, skolastik düşüncenin Gazalî'den sonra İslam toplumunda yerleşmiş olması, 'Artık biz adam olmayız!' sözünün kabul edilmesine uygun bir ortam hazırlanmasına sebep olmuştur."

Özellikle Tanzimat Dönemi ele alındığında, o dönem aydınlarının/düşünürlerinin "Bizden adam olmaz!" kanaatini bir düstur gibi kabul ettiklerinin görüldüğünü belirten Alkan; halbuki İslam'ın ruhunda böylesi bir yeis ve karamsarlık dilinin bulunmasının mümkün olmadığını ifade etti. Bediüzzaman'ın ise dönemindeki diğer insanların aksine hep bir umut içinde ve gittiği yerlere de umut aşılar bir şekilde tefekkürünü beyan ettiğini belirten Alkan; bu yönüyle onun 'skolastik düşünce bataklığı' demekle kastettiğinin medreselere yerleşmiş olan atalete ve gönülsüzlüğe bir eleştiri olduğunu sözlerine ekledi.

Tüm Haberler

Tümü için tıklayın...