uçup bu kelimenin başına konan letâifi gör. Zira bu âyet, nübüvvet hakkındadır. Nübüvvet meselesinde beş maksat vardır. Bu maksatlar, beş nükte ve letâifden in'ikâs etmiştir. Bu beş letâif, مِنْ قَبْلِكَ 1 'nin sadefindedir. Maksatlar ise: 1. Hazret-i Muhammed aleyhissalâtü vesselâm, resuldür. 2. Ekmelü'r-Rusüldür. 3. Hâtemü'l-Enbiyadır. 4. Risaleti, âmmedir. 5. Şeriati, sâir şeriatlerin mehâsinini cem ile onların nâsihidir. Birinci maksadın مِنْ قَبْلِكَ 'den veçh-i in'ikâsı: Meslekleri ve yolları bir olan bir cemaat, مِنْ قَبْلِكَ kelimesinden îmaen fehmolunur. Binaenaleyh, Hazret-i Muhammed'in (a.s.m.) مِنْ قَبْلِكَ 'deki zamire merci olması, o cemaatten mâdud olmasını iktiza eder. Ve onların meslekleri olan nübüvvetlerine ve kitaplarının sıdkına olan bütün deliller, Hazret-i Muhammed aleyhissalâtü vesselâmın risaletine ve Kur'ân'ın Allah'tan nâzil olduğuna bir hüccet-i katıa olduğu gibi, onların mu'cizeleri de Hazret-i Muhammed'in (a.s.m.) dâvâsına bir mu'cize hükmüne geçer. İkinci maksadın veçh-i in'ikâsı, üç kaideden tezahür eder. 1. Sultanlar daima halkın, cemaatin, ordunun sonunda çıkarlar. 2. Nev-i beşerde tekemmül vardır. Bu tekemmül kanunu, ikinci mürebbînin ve ikinci mükemmilin, evvelki mürebbîlerden daha ekmel olmasını iktiza eder.

• ←
• →